Наймдай өвгөн
Огноо 2014-02-27 at 09:04 Unknown
Наймдай өвгөн гэж байжээ. Арван тэмээ ачаад, хорин тэмээ хомноод алс газар аян жин тээхээр явжээ. Явж байтал хааны хар санаат түшмэл ирж,
- Наймдай өвгөн гуай хаачиж явна вэ? гэж.
– Аа, алс газар аян жин тээхээр явж байнаа гэж.
- Нэг үнэгний зоогоор таван малгай яаж эсгэдэг вэ? гэж,
- Аа, мэдэхгүй гэж. Дараа нь хааны цагаан санаат түшмэл ирж, ... гэж, Наймдай өвгөн гуай хаачиж явна вэ? гэж.
- Аа, алс газар жин тээхээр явж байна гэж.
- Нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гутал яаж эсгэдэг вэ?
- Аа, мэдэхгүй гээд явж байж. Мөн хааны хүү ирээд,
- Наймдай өвгөн гуай хаачиж явна вэ? гэж,
- Аа, алс газар жин тээхээр явж байнаа гэж.
- Нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гөлөм яаж эсгэдэг вэ? гэж,
- Аа, мэдэхгүй гэж.
Тэгээд нутгаас гаралгүй гурван хүнд ороогдлоо, явж болдоггүй газар, хүрч болдоггүй орон байна гээд буцаад гэртээ хүрээд иржээ. Гэртээ ирсэн, эхнэр нь,
– За хөө эр хүн байна. Дээр гарч бараа харж яв л даа гээд мордуулчихаж. Хааны хар санаат түшмэл ирээд,
- Наймдай өвгөн гуай хаачсан бэ? гэж.
– Ороогүй бороонд унагалаагүй гүүний унага уруудаад, ургаагүй модоор уурга ташуур хийж барихаар явсаан гэсэн чинь хар санаат түшмэл,
- Юу гэсэн үг вэ? гэж. Эмгэн,
– Нэг үнэгний зоогоор таван малгай яаж эсгэнэ гэдэг нь юу гэсэн үг вэ? гэж. Түшмэл, "аа тийм үү" гээд явчихаж. Төд удалгүй хааны цагаан санаат түшмэл ирээд,
- Наймдай өвгөн гуай хаачсан бэ? гэж. Эмгэн нь,
- Хүзүүгүй үхэрт буулгагүй тэрэг хөллөөд, аргалгүй газраас аргал түүж ирэхээр явсан гэж. Түшмэл,
– Хүзүүгүй үхэрт бойлгогүй тэрэг хөллөнө, аргалгүй газраас аргал түүнэ гэсэн чинь юу гэсэн үг вэ? гэж.
– Нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гутал эсгэнэ гэсэн чинь юу гэсэн үг вэ? гэж. Цагаан санаат түшмэл "Аа тийм үү" гээд явчихаж. Орой хааны хүү ирж,
- Наймдай өвгөн гуай хаачсан бэ? гэж.
– Хөвчгүй нум, гилбэргүй сумаар гараагүй бүжин намнаж ирэхээр явсан гэж.
– Хөвчгүй нум, гилбэргүй сумаар гараагүй бүжин яаж намнаж иддэг юм бэ? гэж.
– Аа нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гөлөм яаж эсгэдэг вэ? гэж.
– Аа тийм үү гээд явчихаж.
Хоёр түшмэл хаанд очоод "Наймдай өвгөний эхнэр болбоос хаанд хатан суумаар мэргэн цэцэн эхнэр байна" гэж хэлжээ. Наймдай өвгөнийг дуудаад иржээ. Энийг хатахаас өмнө шүр, сувд, сүйж, мана авчир. Авчирч чадахгүй бол толгойгий чинь авна гээд алган дээр нь бичиг бичээд гаргажээ. Гарахынх нь хооронд хатаж хоцорч гэнэ.
– Энийг хатахаас өмнө шүр, сувд, сүйж, мана ол. Олж ирэхгүй бол толгойгий чинь авна гэсэн чинь гарахын хооронд хатаж хоцорлоо, одоо яана вэ гэж эмгэндээ сандарч давхин ирж. За гайгүй, гайгүй гэж нэг хонуулж тавин товчтой таж торгон дээл хийж өгч. За гайгүй, гайгүй гэж хоёр хонуулж ханзарч болохгүй хар сайран гутал хийж өгч. Гайгүй гайгүй гурав хоноод яв гэж ханзарч болохгүй хар булган малгай нэгийг хийж өгч. Мөн аманд нь алтан сувд үмхүүлж амандаа орсон үгийг мяталгүй хэлээрэй гэж захиад явуулчихаж гэнэ.
- За Наймдай өвгөний толгойг авах болж гэж гэнээ. Өвгөн,
- Алах хүний үгийг, алсан малын цусыг гэсэн аж. Хаанд нэг айлтгах үг байна гээд,
- Хүрэн хүзүүт хонийг хүрэн эрээн бүргэд шүүрч идэж. Хүрэн эрээн бар би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж. Эзэн хааны албатан байна энэ хэргийг шийтгээд аль гэхлээр нэг хонолоо гэж.
– За тэрийг юу гэж шийтгэв? гэхэд өвгөн,
– Хүрэн хүзүүт хонийг хүрэн эрээн бүргэд шүүрч идсэнээрээ ид. Хүрэн эрээн бар би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж байгаа бол тийм ёс байхгүй гэлээ.
– Хоёр юу гэж хонов? гэхэд,
– Болжмор шувууг харцага шувуу шүүрч идэж. Харцага шувуунаас гарьд шувуу би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж. Эзэн хааны албатан байна энэ хэргийг шийтгээд аль гэхлээр нь хоёр хонолоо.
– За тэрийг яаж шийтгэв?
– Болжмор шувууг харцага шувуу шүүрч идсэнээрээ ид. Гарьд шувуу чи дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж байгаа бол тийм ёс байхгүй гэж шийтгэлээ гэж.
– Гурав юу гэж хонов?
– Алгана загасыг алаг загас шүүрч идэж. Алаг загаснаас аварга загас би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэжээ. Эзэн хааны албатан байна энэ хэргийг шийтгээд аль гэхлээр нь гурав хонолоо.
– За тэрийг юу гэж шийтгэв?
– Алгана загасыг алаг загас шүүрч идсэнээрээ ид. Аварга загас чи дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж байгаа бол тийм ёс байхгүй гэж шийтгэлээ гэж. Хаан хоёр түшмэлээ дуудаж ирүүлээд,
- Энэ хэдэн үг юу гэсэн үг вэ? гэж.
– Аа, мэдэхгүй ээ гэж.
– Та хоёр элдэв өнгийн үг хэлж байгаад намайг адгуус малтай үлгэрлүүллээ гэж хоёр түшмэдэд бурууг өгөөд Наймдай өвгөнд зөвийг өгөөд амар сайхандаа жаргаж гэнээ.
- Наймдай өвгөн гуай хаачиж явна вэ? гэж.
– Аа, алс газар аян жин тээхээр явж байнаа гэж.
- Нэг үнэгний зоогоор таван малгай яаж эсгэдэг вэ? гэж,
- Аа, мэдэхгүй гэж. Дараа нь хааны цагаан санаат түшмэл ирж, ... гэж, Наймдай өвгөн гуай хаачиж явна вэ? гэж.
- Аа, алс газар жин тээхээр явж байна гэж.
- Нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гутал яаж эсгэдэг вэ?
- Аа, мэдэхгүй гээд явж байж. Мөн хааны хүү ирээд,
- Наймдай өвгөн гуай хаачиж явна вэ? гэж,
- Аа, алс газар жин тээхээр явж байнаа гэж.
- Нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гөлөм яаж эсгэдэг вэ? гэж,
- Аа, мэдэхгүй гэж.
Тэгээд нутгаас гаралгүй гурван хүнд ороогдлоо, явж болдоггүй газар, хүрч болдоггүй орон байна гээд буцаад гэртээ хүрээд иржээ. Гэртээ ирсэн, эхнэр нь,
– За хөө эр хүн байна. Дээр гарч бараа харж яв л даа гээд мордуулчихаж. Хааны хар санаат түшмэл ирээд,
- Наймдай өвгөн гуай хаачсан бэ? гэж.
– Ороогүй бороонд унагалаагүй гүүний унага уруудаад, ургаагүй модоор уурга ташуур хийж барихаар явсаан гэсэн чинь хар санаат түшмэл,
- Юу гэсэн үг вэ? гэж. Эмгэн,
– Нэг үнэгний зоогоор таван малгай яаж эсгэнэ гэдэг нь юу гэсэн үг вэ? гэж. Түшмэл, "аа тийм үү" гээд явчихаж. Төд удалгүй хааны цагаан санаат түшмэл ирээд,
- Наймдай өвгөн гуай хаачсан бэ? гэж. Эмгэн нь,
- Хүзүүгүй үхэрт буулгагүй тэрэг хөллөөд, аргалгүй газраас аргал түүж ирэхээр явсан гэж. Түшмэл,
– Хүзүүгүй үхэрт бойлгогүй тэрэг хөллөнө, аргалгүй газраас аргал түүнэ гэсэн чинь юу гэсэн үг вэ? гэж.
– Нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гутал эсгэнэ гэсэн чинь юу гэсэн үг вэ? гэж. Цагаан санаат түшмэл "Аа тийм үү" гээд явчихаж. Орой хааны хүү ирж,
- Наймдай өвгөн гуай хаачсан бэ? гэж.
– Хөвчгүй нум, гилбэргүй сумаар гараагүй бүжин намнаж ирэхээр явсан гэж.
– Хөвчгүй нум, гилбэргүй сумаар гараагүй бүжин яаж намнаж иддэг юм бэ? гэж.
– Аа нэг шүдлэн үхрийн зоогоор тавин гөлөм яаж эсгэдэг вэ? гэж.
– Аа тийм үү гээд явчихаж.
Хоёр түшмэл хаанд очоод "Наймдай өвгөний эхнэр болбоос хаанд хатан суумаар мэргэн цэцэн эхнэр байна" гэж хэлжээ. Наймдай өвгөнийг дуудаад иржээ. Энийг хатахаас өмнө шүр, сувд, сүйж, мана авчир. Авчирч чадахгүй бол толгойгий чинь авна гээд алган дээр нь бичиг бичээд гаргажээ. Гарахынх нь хооронд хатаж хоцорч гэнэ.
– Энийг хатахаас өмнө шүр, сувд, сүйж, мана ол. Олж ирэхгүй бол толгойгий чинь авна гэсэн чинь гарахын хооронд хатаж хоцорлоо, одоо яана вэ гэж эмгэндээ сандарч давхин ирж. За гайгүй, гайгүй гэж нэг хонуулж тавин товчтой таж торгон дээл хийж өгч. За гайгүй, гайгүй гэж хоёр хонуулж ханзарч болохгүй хар сайран гутал хийж өгч. Гайгүй гайгүй гурав хоноод яв гэж ханзарч болохгүй хар булган малгай нэгийг хийж өгч. Мөн аманд нь алтан сувд үмхүүлж амандаа орсон үгийг мяталгүй хэлээрэй гэж захиад явуулчихаж гэнэ.
- За Наймдай өвгөний толгойг авах болж гэж гэнээ. Өвгөн,
- Алах хүний үгийг, алсан малын цусыг гэсэн аж. Хаанд нэг айлтгах үг байна гээд,
- Хүрэн хүзүүт хонийг хүрэн эрээн бүргэд шүүрч идэж. Хүрэн эрээн бар би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж. Эзэн хааны албатан байна энэ хэргийг шийтгээд аль гэхлээр нэг хонолоо гэж.
– За тэрийг юу гэж шийтгэв? гэхэд өвгөн,
– Хүрэн хүзүүт хонийг хүрэн эрээн бүргэд шүүрч идсэнээрээ ид. Хүрэн эрээн бар би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж байгаа бол тийм ёс байхгүй гэлээ.
– Хоёр юу гэж хонов? гэхэд,
– Болжмор шувууг харцага шувуу шүүрч идэж. Харцага шувуунаас гарьд шувуу би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж. Эзэн хааны албатан байна энэ хэргийг шийтгээд аль гэхлээр нь хоёр хонолоо.
– За тэрийг яаж шийтгэв?
– Болжмор шувууг харцага шувуу шүүрч идсэнээрээ ид. Гарьд шувуу чи дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж байгаа бол тийм ёс байхгүй гэж шийтгэлээ гэж.
– Гурав юу гэж хонов?
– Алгана загасыг алаг загас шүүрч идэж. Алаг загаснаас аварга загас би дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэжээ. Эзэн хааны албатан байна энэ хэргийг шийтгээд аль гэхлээр нь гурав хонолоо.
– За тэрийг юу гэж шийтгэв?
– Алгана загасыг алаг загас шүүрч идсэнээрээ ид. Аварга загас чи дорвитойгоороо гэж булааж идэх гэж байгаа бол тийм ёс байхгүй гэж шийтгэлээ гэж. Хаан хоёр түшмэлээ дуудаж ирүүлээд,
- Энэ хэдэн үг юу гэсэн үг вэ? гэж.
– Аа, мэдэхгүй ээ гэж.
– Та хоёр элдэв өнгийн үг хэлж байгаад намайг адгуус малтай үлгэрлүүллээ гэж хоёр түшмэдэд бурууг өгөөд Наймдай өвгөнд зөвийг өгөөд амар сайхандаа жаргаж гэнээ.