Ээж нуур Хатан гол болсон нь

Эрт урьд цагт эмгэн өвгөн хоёр ганц хүүтэйгээ, долоон улаан ямаагаа хариулан амьдран суудаг байж гэнэ. Хүү нь өдөр бүр ээж нуурын хөвөөгөөр долоон улаан ямаагаа хариулдаг байв. Нэг өдөр олон загасчин ирж, ээж нуурын загасыг шүүрдэж нэг ув улаан загас гохдож гаргахыг хүү харав. Хүү их өрөвч зөөлөн сэтгэлтэй тул загасыг өрөвдөж,
- Та нар наад улаан загасаа надад өгчих гэж гуйсанд загасчид,...
- Чи тэгвэл нэг улаан ямаагаа бидэнд өг. Тэгвэл загасаа чамд өгье гэв. Хүү зөвшөөрч, нэг ямаагаа барьж өгөөд загасыг авч ээж нууранд нь буцааж тавьжээ. Улаан загасыг усанд нь тавьсанд загас уснаасаа гарч ирээд хүүг баахан харж байснаа буцаад усандаа орж алга болов. Хүү зургаан улаан ямаагаа туугаад гэртээ ирэхэд аав, ээж хоёр нь,
- Нэг улаан ямаагаа яасан бэ? гэж асуув. Хүү,
- Нэг улаан загасаар сольчихлоо гэж хариулав. Аав, ээж хоёр нь,
- Нэг улаан загасаа яасан бэ? гэж асуув. Хүү,
- Та хоёр минь дандаа “Амьд амьтны амийг аварч байвал буян болно” гэж захидаг болохоор усанд нь буцаагаад тавьчихлаа гэж үнэнээ хэлэв.
Аав ээж нь уурлаж хүүдээ нэг уут өгөөд хөөж явуулжээ. Хүү гэрээсээ хөөгдөөд орох орон, оочих аягагүй, өлсөж ундаасаад нэгэн толгойн энгэрт муу хар уут дэрлээд “Одоо нэг сайхан мах байсан бол” гэж бодож хэвтээд унтчихав. Унтаж, унтаж сэрсэн чинь өмнө нь тавагтай чанасан мах байж байв. Өлссөн хүү юм бодож санасангүй өнөө махыг идчихээд цааш явав.
Явж явж бас нэг толгойн энгэрт суугаад “Одоо нэг сайхан бууз байсан бол” гэж бодож байгааад унтчихав. Нойрон дунд нь жигнэсэн буузны үнэр ханхийхэд сэрээд харсан чинь үнэхээр дөнгөж жигнэсэн тавагтай бууз байж байв. Хүү бас л идчихээд цааш явав.
Ийнхүү хүү унтах бүртээ “Тийм хоол идэх юмсан, ийм хоол идэх юмсан” гэж бодоод санасан бүгд нь бүтдэг байлаа.
Нэг өдөр “Нэг сайхан байшин байсан бол” гэж бодоод унттал гурван давхар байшинтай болчихсон сэрж гэнэ. Дараагийн өдөр унтахдаа “Байшиндаа эд хөрөнгөтэй болох юмсан” гэж бодоод унттал бас л дутах юмгүй эд хөрөнгөтэй болсон байлаа. Харин түлэх түлээтэй болох юмсан гэж хэчнээн бодоод түлээтэй болохгүй байв. Тэгээд хүү өдөр бүр түлээ түүдэг болов. Нэг өдөр түлээгээ түүж яваад ядраад болохгүй болохоор нь “Түлээ намайг үүрдэг байсан бол” гэж бодоод түлээн дээрээ гараад унтчихав. Нэг сэрсэн чинь үнэхээр түлээ нь өөрийг нь үүрээд гэрийнхээ үүдэнд ирж байв.
Хүү нэг удаа “Хэн надад хоол, цай хийж авчирч өгдөг юм бол? Мэдэх юмсан гэж бодоод” түлээ түүж яваад хурдан гэгч буцаж ирээд харсан чинь нэг үзэсгэлэнтэй хөөрхөн охин хоол хийгээд зогсож байв. Хүү охиныг хараад магнайгаа хагартал баярлаж гэртээ гүйж ороод,
- Чамайг хэн гэдэг вэ? Чи хаанаас ирсэн юм бэ? гэж асуухад охин,
- Би бол чиний усанд буцааж тавьсан улаан загас байна. Би чиний ачийг хариулж, эхнэр чинь болохоор ирсэн юм. Харин чи намайг харах ёстой өдрөөсөө гурав хоногийн өмнө харчихлаа. Тийм болохоор чи бид хоёрын амьдралд нэг гай учрах болно гэж хэлжээ.
Ингээд хүү, охин хоёр жаргалтай сайхан амьдарч байтал хаан энд үзэсгэлэнтэй хөөрхөн бүсгүй байгааг олж мэдээд эхнэрээ болгон буулгаж авахаар олон цэргээ дагуулан иржээ. Загас бүсгүй,
- За одоо бид хоёрт аюул ирлээ. Чи хааны цэрэгтэй тулалд. Тулалдаад үхэхийн өмнө “Хаан нь үнээ бол, цэргүүд нь бух бол” гэж хэлээрэй гэж захив. Хүү эхнэрээ өгөхгүй гэж хааны цэргүүдтэй тулалдав. Тулалдаж, тулалдаж үхэхийн даваан дээр,
- Хаан нь үнээ бол, цэргүүд нь бух бол гэж хэлсэнд үнэхээр хаан нь үнээ болж, цэргүүд нь бух болж хувираад олон бух ганц үнээгээ булаалдаж, хоорондоо мөргөлдсөөр хүч тамираа барж ирэв. Хүү,
- Одоо юу хийх ёстой вэ? гэж асуухад эхнэр нь,
- Одоо хаан нь хаан болж, цэргүүд нь цэрэг болж буцацгаа гэж хэл гэв. Хүү эхнэрийхээ хэлсэн ёсоор “Хаан нь хаан болж, цэргүүд нь цэрэг болж буцаж явцгаа” гэж хэлэв. Үнэхээр хаан нь хаан болж, цэргүүд нь цэрэг болж буцаж явцгаав. Бүсгүй,
- Одоо бид хоёрын гай өнгөрсөн. Харин хоёулаа гурван жил л сайхан амьдарна. Харин түүний дараа чи үхрийн эвэрт үхэж би чиний хойноос гашуудахдаа буцаж загас болоод Ээж нуурандаа орж Хатан гол болон урсаж явна гэж хэлжээ.
Залуу хос аз жаргалтай сайхан амьдарсаар гурван жил харвасан сум шиг өнгөрч, бүсгүйн хэлсэн хугацаа ч ирэв. Хүү ихэд сэтгэлээр унаж,
- Би үхэхгүй, би чамаасаа салахгүй, байшингийн дээвэр дээр гараад суучихвэл үхэр хаанаас ирж намайг мөргөх билээ гэж хэлээд байшин дээрээ гараад өдөржин суудаг болжээ. Нэг өдөр байшин дээрээ гараад хийх юм олдохгүй уйдахдаа хөөрөгнийхөө халбагаар чихээ ухаж суутал, гэнэт байшингийн дэргэд үхэр мөөрөх сонсдов. Үхэр бодож суусан хүү цочихдоо хөөрөгнийхөө халбагаар чихрүүгээ хатгаад үхчихэж гэнэ. Учир нь тэр хөөрөгний халбагыг үхрийн эврээр хийсэн юм байж. Нөхрөө үхсэний дараа үзэсгэлэнт хөөрхөн лусын дагина бүсгүй гашуудан шаналж, хүний амьдралаас уйдахдаа Ээж нуурандаа очиж загас болон хувирчээ. Удалгүй Ээж нуурын ус загас бүсгүйн гашуудлыг даалгүй Хатан гол болон урссан домогтой юм гэнэ.

Шошго: |

0 Сэтгэгдэл: