Үлгэр... зөвхөн үлгэр...

Эрт урьд цагт туулайнуудын хамгийн ахмад нь бүх туулайнуудаа цуглуулж,
- Энэ дэлхийн амьтан болгон аливаа амьтдыг айлгадаг эрдэмтэй, амиа хамгаалдаг арга ухаантай байх юм. Бидэн шиг өрөвдөлтэй амьтад энэ ертөнцөд алга. Модны навчис сэржигнэхэд хүртэл уушиг зүрх амаар гарчих шиг болж, ухаанаа алдтал айх юм. ... Бид амьтан болгоноос дорой төрөх гэж дээ. Адгийн муу хорхой шавьж хүртэл биднээс айдаггүй гэж үү? Ах дүүс минь ингэж айж зовж амьд явснаас худагт унаж үхэцгээсэн нь дээр гэж хэлээд бусдыгаа дагуулан гунигтай гэгчээр явжээ. Тэгтэл нэгэн шаазгай тааралдаж ихэд гайхан,
- Шаг шаг, туулайнууд минь, юу болоо вэ? гэж асуусанд юу ч дуугарсангүй гэнээ. Шаазгай дахиад л,
– Шаг шаг, та нар яагаад ийм гунигтай явна вэ? Надад яриач гэж шалгаажээ. Нөгөө ахмад туулай, энэ дэлхийд бид л амьтан болгоноос айж явна уу гэхээс биш, биднээс айдаг амьтан гэж нэг ч байхгүй юм. Ингэж амьд явснаас худагт унаж үхье гэж ярилцаад явцгааж байна гэж үнэнээ хэлжээ.
– Яасан тэнэг юм бодоцгоогоо вэ?
– Тэнэг юу байх вэ? Үнэн амьдрал маань ийм л байна гэхэд шаазгай,
– Тэгвэл одоо та нар дор дороо хяраад хэвтэцгээ. Хоньчин хонио услах гээд худаг руу туугаад ирж байна. Хонин сүргийг дэргэдүүрээ ирэхээр нь тал тал тийшээ босон харайгаад хараарай. Тэгэхэд л та нар үнэн худлаа үзэх болно гэж хэлээд шаазгай нисээд явчихжээ. Туулайнууд, шаазгайн хэлснээр бут бутны ёроолд хярж байгаад хонин сүргийг дэргэдээ ирмэгц босон харайж дээр дээр дэгдэн, эргэж харсанд хоньд хуйлран үргэж, хоньчин нь хонио тогтоох гэж шилбүүрээ далайн хашгиран гүйж явна гэнээ. Туулайнууд тэр дороо гайхан зогсосхийж,
- Энэ олон хонийг, эзэнтэй нь айлгалаа. Ийм сонин юм гэж бас байдгаа гээд хойд хоёр хөл дээрээ оцойн сууж, тачигнатал хөхөрөлджээ. Хөхрөлдөөд л байж, хөхрөлдөөд л байж. Бүр дээд уруулаа сэтэртэл хөхрөлдчихөж гэнэ. Ингээд туулай сэтэрхий уруултай болчихсон юмсанжээ.