Чоно өмч авсан нь
Огноо 2014-11-26 at 15:07 Unknown
Эрт урьд цагт Бурхан багш түмэн амьтанд идэх хоол хуваан өгчээ. Тэр үед чоно зээр барьж идэх гэж элдэж байгаад хоцорчихжээ. Үнэг бурхан Багшаас өмчөө аваад буцаж явах замдаа чонотой таарч,
- Хөөе, чи энд юу хийж яваа юм бэ? Цаана чинь Бурхан багш түмэн амьтанд өмч хувааж байна гэж хэлэв. Чоно үнэгний хэлэхийг сонсоод хөөж байсан зээрээ орхиж, Бурхан багшаас өмч авахаар очжээ. Гэвч чоныг хүрч очиход Бурхан багш өмчөө хуваагаад дуусчихсан байв. Чоно,...
- Надад өмч хувааж өгөөч гэхэд Бурхан багш,
- Чи хоцорч ирсэн тул өмч дууссан гэж хэлэв. Чоно дургүй нь хүрч,
- Бусад амьтанд бүгдэд нь өмч хуваачихаад надад яагаад үлдээдэггүй юм хэмээн гомдоллоход Бурхан багш,
- За тэгвэл чи хойшид өөрийн эр чадлаараа хоолоо олж ид. Гэхдээ мянгаас нэгийг идэж байгаарай гэж захижээ.
Чоно түрүүхэн хөөж байсан зээрээ холдоод явчихвий гэж санаа нь зовж яарч сандарч байсан болохоор бурхан Багшийн хэлснийг буруу сонсож “Мянгаас нэгийг үлдээж бай” гэж ойлгоод,
- За за, болно гэж хэлчихээд зээрээ хөөж барихаар буцаж давхижээ. Түүнээс хойш чоно айлын хоттой мал таарвал заавал бүгдийг нь хороодог болсон ба үүнийг Бурхан багш сонсоод үнэн худлыг нь шалгаж үзэхээр шийджээ.
Тэгээд Бурхан багш нэг өдөр айлын хоттой малан дунд ороод хонины нэхий нөмрөөд өвс идсэн дүр үзүүлээд сууж байтал чонын сүрэг хонь уруу дайран ирж яваа харагдав. Эр чадалдаа бардаж, олз омогтоо улайрсан чонын сүрэг хонийг захаас нь эхлэн гэдсийг нь хүүлж хядсаны дараа Бурхан багшийг барьж идэхээр дайрчээ.
Бурхан багш өмнөөс нь гэнэт босоод зогстол чоно бурхан багшийг таниад айн цочихдоо нүүр уруу нь харж чадалгүй буруулан зугтжээ. Үүнээс хойш чоно хүний улаан нүүрийг харж чадахаа больсон юм гэнэ.
Цааш нь...
- Хөөе, чи энд юу хийж яваа юм бэ? Цаана чинь Бурхан багш түмэн амьтанд өмч хувааж байна гэж хэлэв. Чоно үнэгний хэлэхийг сонсоод хөөж байсан зээрээ орхиж, Бурхан багшаас өмч авахаар очжээ. Гэвч чоныг хүрч очиход Бурхан багш өмчөө хуваагаад дуусчихсан байв. Чоно,...
- Надад өмч хувааж өгөөч гэхэд Бурхан багш,
- Чи хоцорч ирсэн тул өмч дууссан гэж хэлэв. Чоно дургүй нь хүрч,
- Бусад амьтанд бүгдэд нь өмч хуваачихаад надад яагаад үлдээдэггүй юм хэмээн гомдоллоход Бурхан багш,
- За тэгвэл чи хойшид өөрийн эр чадлаараа хоолоо олж ид. Гэхдээ мянгаас нэгийг идэж байгаарай гэж захижээ.
Чоно түрүүхэн хөөж байсан зээрээ холдоод явчихвий гэж санаа нь зовж яарч сандарч байсан болохоор бурхан Багшийн хэлснийг буруу сонсож “Мянгаас нэгийг үлдээж бай” гэж ойлгоод,
- За за, болно гэж хэлчихээд зээрээ хөөж барихаар буцаж давхижээ. Түүнээс хойш чоно айлын хоттой мал таарвал заавал бүгдийг нь хороодог болсон ба үүнийг Бурхан багш сонсоод үнэн худлыг нь шалгаж үзэхээр шийджээ.
Тэгээд Бурхан багш нэг өдөр айлын хоттой малан дунд ороод хонины нэхий нөмрөөд өвс идсэн дүр үзүүлээд сууж байтал чонын сүрэг хонь уруу дайран ирж яваа харагдав. Эр чадалдаа бардаж, олз омогтоо улайрсан чонын сүрэг хонийг захаас нь эхлэн гэдсийг нь хүүлж хядсаны дараа Бурхан багшийг барьж идэхээр дайрчээ.
Бурхан багш өмнөөс нь гэнэт босоод зогстол чоно бурхан багшийг таниад айн цочихдоо нүүр уруу нь харж чадалгүй буруулан зугтжээ. Үүнээс хойш чоно хүний улаан нүүрийг харж чадахаа больсон юм гэнэ.
Цааш нь...
Бурхан, чөтгөр хоёр
Огноо 2014-11-17 at 14:25 Unknown
Эрт урьд цагт хүний хоёр мөрөн дээр бурхан, чөтгөр хоёр нэг нэгээрээ сууж явдаг байжээ. Тэр хоёр хэзээд юу сайн, юу муу болох талаар маргалдаж явдаг юм гэнэ. Нэг удаа бурхан, чөтгөр хоёр хүн төрөлхтөн хэнийг түрүүлж шүтдэг тухай маргалдаж гэнэ. Бурхан,
- Хүн төрөлхтөн намайг түрүүлж шүтдэг гэв. Чөтгөр,
- Үгүй, хүн төрөлхтөн намайг түрүүлж шүтдэг гэв. Хэн хэнийгээ дийлсэнгүй тул мөрий тавьж үзэхээр болов. ...
Тэгээд бурхан, чөтгөр хоёр нэгэн салаа замын эхэнд ирж, хүн ирэхийг хүлээж суув. Гэтэл нэг үүргэвч үүрсэн бадарчин ирээд,
- Ёо, ёо. Ядарч үхэх нь. Яасан хол газар вэ? гэж үүргээ авч газар тавиад хөлсөө арчиж жаахан амарчихаад,
- Лам гончиг сүм минь. Ум ма ни бад ми хум. Яасан хол газар вэ? гээд үүргээ үүрээд босч явав.
Чөтгөр энэ үгийг сонсоод,
- За, ямар байна? Чи сонсов уу? Хэнийг түрүүлж хэлж байна? гэж асуухад бурхан хэлэх үггүй болсон гэдэг.
Учир нь “Ёо, ёо” гэж хэлэхэд чөтгөр баярладаг юм гэнэ. “Ум ма ни бад ми хум” гэж хэлэхэд бурхан баярладаг юм гэнэ. Тиймээс монголчууд ёолохыг муу ёр хэмээн цээрлэдэг болсон ажээ.
Цааш нь...
- Хүн төрөлхтөн намайг түрүүлж шүтдэг гэв. Чөтгөр,
- Үгүй, хүн төрөлхтөн намайг түрүүлж шүтдэг гэв. Хэн хэнийгээ дийлсэнгүй тул мөрий тавьж үзэхээр болов. ...
Тэгээд бурхан, чөтгөр хоёр нэгэн салаа замын эхэнд ирж, хүн ирэхийг хүлээж суув. Гэтэл нэг үүргэвч үүрсэн бадарчин ирээд,
- Ёо, ёо. Ядарч үхэх нь. Яасан хол газар вэ? гэж үүргээ авч газар тавиад хөлсөө арчиж жаахан амарчихаад,
- Лам гончиг сүм минь. Ум ма ни бад ми хум. Яасан хол газар вэ? гээд үүргээ үүрээд босч явав.
Чөтгөр энэ үгийг сонсоод,
- За, ямар байна? Чи сонсов уу? Хэнийг түрүүлж хэлж байна? гэж асуухад бурхан хэлэх үггүй болсон гэдэг.
Учир нь “Ёо, ёо” гэж хэлэхэд чөтгөр баярладаг юм гэнэ. “Ум ма ни бад ми хум” гэж хэлэхэд бурхан баярладаг юм гэнэ. Тиймээс монголчууд ёолохыг муу ёр хэмээн цээрлэдэг болсон ажээ.
Цааш нь...